Merkdenken

Het Engelstalige woord voor merk – brand – is waarschijnlijk al in de Middeleeuwen ontstaan. Het zou een verbastering zijn van het Noorse brandr, het brandmerken van vee. Brandmerken was (en is) een manier om je eigendom te kunnen onderscheiden.

Het oudste Nederlandse merk is De Vergulde Hand, een scheerzeep die volgens de verpakking al sinds 1554 bestaat.

Ook nu nog is de belangrijkste reden om een merk 'te bouwen', het positief willen onderscheiden van anderen in een inmiddels voortdurend veranderende markt van vraag en anbod. Een sterk merk wordt tegenwoordig gezien als één van de meest waardevolle bezittingen van een onderneming, met een grote financiële en strategische waarde (brand equity).

Wat is een merk?

Een merk is een verzameling van associaties, van ervaringen, herinneringen, gedachten en gevoelens. De 'merkbouwer' gebruikt onder andere design (huisstijl, verpakking) en reclame om die associaties te sturen en te versterken.

Het merk vormt de schakel tussen het product, de dienst of de organisatie en de gebruiker.

Merken kunnen zich onderscheiden op basis van hun eigenschappen (functioneel) en op basis van hun effecten en voordelen (emotioneel). Maar in beide gevallen moet dat onderscheid relevant (belangrijk en van waarde) zijn voor de gebruiker.

Steeds vaker worden merken gezien als een concept, als een visie of levensstijl. Niet het product of de dienst staat dan nog centraal , maar de visie (Just do it, Nike). Tenslotte kan een merk ook een platform zijn, waarop totaal verschillende producten en diensten aan het merk kunnen worden gekoppeld en aangeboden (Virgin).

Het merk IK

Een fotograaf levert producten (foto's) en diensten (maken, afwerken en presenteren van fotomateriaal). Het 'product' foto's is een verzamelnaam voor een breed scala aan foto's en fotoseries (portretten, food, beauty, mode, reportage, etc.).

Hoewel het maken van foto's (het product) de belangrijkste activiteit is, kan de fotograaf heel goed worden getypeerd als een merkconcept met zijn visie als belangrijkste en centraal, verbindend, element.

In het merkdenken over fotografen kan het merk in feite niet los worden gezien van de fotograaf en zijn visie. De fotograaf = het merk.

De 'fotograaf als merk' is geen oproep om minder aandacht te besteden aan de kwaliteit van het product (de foto's), integendeel, maar het is wel een pleidooi om meer aandacht te besteden aan de persoonlijkheid van de fotograaf en hem de belangrijke rol te geven bij het bouwen van het merk, bij het creëren en communiceren van de gewenste, onderscheidende associaties.

Waarom moet een fotograaf zich(zelf) zien als een merk? De meeste fotografen zijn zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers). Een fotograaf is een bedrijf, dat fotografische producten en diensten levert aan gebruikers. De fotograaf doet dat tegenwoordig in een overvolle markt. Hij concurreert in Nederland met naar schatting 11.000 andere fotografen, die vergelijkbare producten en diensten leveren (met uitzondering van een handvol specialisten) aan particulieren of organisaties.

Om opdrachten te verwerven, moet de fotograaf zorgen voor voldoende bekendheid, een goede reputatie en een krachtige uitstraling. Kortom: hij moet een sterk merk zijn.