Geboren in 1966, hoofdredacteur Zoom.nl en SHUTR fotomagazine

'Vroeger was een fotograaf iemand die geld verdiende aan fotografie, tegenwoordig is een fotograaf iemand aan wie geld verdiend wordt.'

Robert studeerde twee jaar Bouwkunde aan de Technische Universiteit Eindhoven, maar studeerde later af als neerlandicus aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn vader was in de jaren '50 en '60 als fotograaf in dienst bij fotopersbureau Het Zuiden in Maastricht. Toen Robert werd geboren stopte zijn vader met fotografie om meer tijd aan zijn gezin te kunnen besteden. Hij werd bij V&D hoofd van de afdeling fotografie, van de horlogerie en het reisbureau. In 1975 overleed hij.

'Hij is mijn fotografische inspirator. Ik stond op mijn zesde al met hem in de donkere kamer en zag hem met zijn handen het licht kneden, afdrukken maken. Fascinerend. Ik herinner me dat het huis altijd vol lag met kranten waar foto's op lagen te drogen.

Zelf had ik ook al snel een donkere kamer, maar nooit de ambitie om professioneel fotograaf te worden. Ik tekende liever omdat je in dat medium van niets iets kunt maken en dat doe ik nog steeds. Na mijn studie ben ik drie jaar lang illustrator en cartoonist geweest voor diverse media. Ik maakte altijd al muziek en ben daarna twee jaar lang componist voor reclamemuziek geweest, in dienst bij twee geluidsstudio's. Als verslaggever bij radio Salto in Amsterdam deed ik interviews met kunstenaars, waaronder fotografen. In 2001 zag ik een advertentie voor redacteur bij Focus, daar heb ik op gesolliciteerd en vanaf de eerste dag voelde ik me daar als een vis in het water. Het was heerlijk om als redacteur met fotografie bezig te zijn. Ik heb daar 650 fotografen geïnterviewd in tien jaar tijd. Prettig was dat fotografen je als vertegenwoordiger van een fotoblad met open armen ontvangen.'

Persoonlijk

'Amateurfotografie is mijn favoriete vorm van fotografie, omdat die meestal uit het hart van de maker komt. Zelf blijf ik daarom graag amateur, hoewel ik zo nu en dan opdrachten heb gedaan. Als fotograaf ben je doorgeefluik want je deelt iets wat je hebt gezien en je moet nederig zijn omdat je altijd schatplichtig bent aan de werkelijkheid die je vastlegt. Zo blijft het mooi, vind ik. Zelf gebruik ik alleen de elementaire functie van de fotografie: momenten vasthouden waar ik van kan blijven genieten. Ik maak ongeveer honderd foto's per maand van mijn dochtertje en die laat ik alleen aan familie en vrienden zien. Desondanks geniet ik enorm van fotografen die het wel goed kunnen. Fotografen die een eigen stijl en handtekening hebben en die je op een andere manier naar de werkelijkheid laten kijken, vind ik indrukwekkend. Maar dat niveau heb ik zelf nooit gehaald.'

Professioneel

'Fotografie is in het afgelopen decennium technisch veel eenvoudiger geworden. Kijken, kadreren, klikken; dat is het tegenwoordig. De techniek is niet meer zo belangrijk. Bij de laatste generatie spiegelreflexcamera's is de belichting automatisch erg goed. Als je nu een foto maakt zonder te kijken wat je doet, heb je vaak al een perfect belichte foto en die ontwikkeling gaat door. Ik voorspel dat zelfs dieren in de nabije toekomst een technisch perfecte foto kunnen maken. Een eigen manier van kijken is volgens mij nog het enige wat de goede van de middelmatige fotograaf onderscheidt en het verschil tussen prof en amateur doet er niet meer toe.'

'Vroeger had de professionele fotograaf het alleenrecht op apparatuur en techniek. Dat is weggevallen en daardoor gaat het nu slecht met de fotografie als beroepsgroep, maar niet met het medium fotografie, daar gaat het fantastisch mee, ook met de nieuwsfotografie en de reportage. We beschikken nu namelijk over foto's van gebeurtenissen waar je vroeger geen beeld van had, omdat er geen fotograaf ter plaatse was. Nu is overal altijd een fotograaf bij en de proliferatie van beeld is daardoor enorm.'

Zoom.nl, de community

'In december 2011 ben ik naar IDG (International Data Group) gegaan, de uitgever van Zoom.nl. Ik was altijd al een fan van Zoom.nl en vond het een geweldig redactioneel concept. Je hebt een community waar mensen hun foto's op zetten en met die foto's van de community, de internetsite dus, maken we het blad dat dit jaar zijn tienjarig jubileum viert.

Bij de oprichting in maart 2003 was er alleen het blad, maar dat was niet erg succesvol en was ook bijna opgeheven. Toen is er in 2005 de community aan gehangen en ontstond de mogelijkheid voor mensen om hun foto's te uploaden en in het blad te komen en dat was een succesformule. Het is een door en door educatief magazine met fotocursussen op papier en op een dvd die er vier keer per jaar bij zit.

'Eind 2011 zijn we met SHUTR begonnen, een kwartaalblad dat zich richt op de pro am, 'professionele amateur', en de beeldliefhebber. De grenzen tussen amateur en professional vervagen en profs gaan er andere dingen naast doen omdat je van fotografie alleen nauwelijks kunt leven. Daarnaast verzinnen amateurs juist allerlei methodes om er ook een beetje geld aan te verdienen. Het gaat niet zo zeer om het geld, maar om het feit dat je aan het kwaliteitsniveau niet meer kunt aflezen of iemand prof of amateur is.'

'We helpen de amateur al jaren om een hoger fotografisch niveau te bereiken en zo meer plezier aan zijn hobby te beleven. Ik vind dat de amateurfotografe in Nederland beter is geworden doordat wij leden helpen en leden elkaar naar een hoger niveau tillen op de Zoom.nl-community. Inspiratie voor mensen met aspiratie. Dat is wat wij willen bieden.'

Print leeft

'Er zijn veel mensen, die al jaren roepen dat print dood is. Wij zien wel dat print langzaam omlaag gaat, maar we verdienen er toch nog het meeste mee. Mensen zijn er nog steeds in geïnteresseerd en willen een fysiek product. Ook handig om naast je iPhone, iPad of je camera te leggen. Als je een paar dagen op internet gaat surfen dan vind je de mooiste foto's, de meest fantastische dingen, maar er zit helemaal geen lijn in. Als een redactie lijn aanbrengt in dat hele aanbod, dan zijn mensen daar nog steeds in geïnteresseerd. Ze willen jou als gids in het enorme aanbod. Een foto op papier staat nog steeds enorm op een voetstuk, dat blijft iets magisch. Wat je online kunt doen, moet je niet in print proberen te imiteren. Internet is actueel en snel, maar ook vluchtig. Daarom streven wij met SHUTR naar een afgerond geheel met tijdloosheid, een soort collectors item van de toekomst, dat mensen willen bewaren, iets wat alleen in gedrukte vorm kan.'

Plaats

'De plaats van fotografie in de samenleving is enorm veranderd. Stilstaand en bewegend beeld heeft gedeeltelijk de functie van informatieoverdracht van het geschreven woord overgenomen. Als je nu een tekst zonder foto publiceert, dan wordt die door bijna niemand meer gelezen. Mensen lezen nu via het beeld. Daarbij komt dat het lezen van beeld in ontwikkeling is, want vaak begrijpen mensen de inhoud van een foto niet goed. Ze geloven bijvoorbeeld nog steeds dat hij de werkelijkheid voorstelt. Zo haalt de fotografie ons in en lopen wij erachteraan. Dat vind ik een van de mooiste effecten van de fotografie. Fotografie neemt een loopje met de maker en met de beschouwer. In een foto gebeuren van oudsher zaken die een fotograaf er niet in heeft gelegd en foto's rijpen zonder dat iemand daar iets aan heeft gestuurd. Een foto van een winkelstraat anno nu is bijvoorbeeld niet echt interessant, maar een foto van een winkelstraat uit 1890 wordt gretig bekeken.'

Het feit dat iemand zijn eigen kinderen op internet zet en je het gezicht van iedereen online kunt vinden, dat zijn dingen die de samenleving enorm veranderen. Ik denk dat we meer volwassen worden door de fotografie omdat we er collectief meer van onze onschuld door verliezen.'

Kwaliteit

'Wat een goede foto is gaat ook over regels en afspraken, dat is niet iets wat onomstotelijk vaststaat. Wat vroeger op foto-opleidingen werd aangeleerd was bijvoorbeeld het moment decisive, je moest jagen op het beslissende moment en dat vastleggen. Inmiddels weet iedereen dat het helemaal niet om het beslissende moment gaat. Nu wordt overwegend gedoceerd dat er een persoonlijke component in moet zitten, dat het over jou moet gaan in die foto's, wat eigenlijk ook onzin is.'

'Met SHUTR concentreren wij ons op beeld dat meteen aanspreekt en niet te academisch of esoterisch is. We presenteren fotografen die nog niet bekend zijn of in Nederland nog niet bekend zijn en proberen bewust talentenjager te zijn.'

'Het is vaak een intuïtieve beslissing wat er gepresenteerd wordt. In elk nummer proberen we een brede selectie uit meerdere fotografische disciplines te laten zien. Daarbij ligt de nadruk op vrij werk met een eigen signatuur. Ik heb de afgelopen 15 jaar veel foto's gezien, en denk dat ik enigszins kan beoordelen of het iets toevoegt aan wat er al is en of het op een bijzondere manier gemaakt is. Ik betrek ook anderen bij die selectie en hou mijn smaak vaak bewust op de achtergrond. Het gaat om echtheid en inhoud, maar de vorm is minstens zo belangrijk, wat dat is een interesse van onze doelgroep. Een talentvolle fotograaf is in staat om foto's te maken die anderen opvallen en daarna raken. Dat is wat mij betreft het kwaliteitscriterium.'

Beroep

Door de digitale revolutie, de toegang tot goede apparatuur en het kosteloos worden van een sluiterklik, is de fotografie als beroep onder druk komen te staan. Dat is wrang voor fotografen die hun brood er niet meer mee kunnen verdienen en ik beklaag ze. Het is triest dat talent en expertise in de maatschappij niet meer met geld gehonoreerd wordt. Je kunt er als fotograaf nog wel wat aan doen en daarbij een voorbeeld nemen aan muzikanten. Muziek was altijd een dienst, de afgelopen honderd jaar een product en is nu weer een dienst geworden. Cd's verkoop je niet meer, maar mensen komen wel naar je kijken als je live muziek maakt. Daar kunnen fotografen een voorbeeld aan nemen: zorg dat je product gratis is, maar laat je betalen voor je dienstverlening. Het wachten is nu op de eerste fotograaf waar mensen een abonnement op kunnen nemen.'

Toekomst

De revolutionaire turbulentie waarin de fotografie zich al jaren bevindt heeft het de afgelopen jaren voor mij boeiend gehouden om ermee bezig te zijn vanaf de zijlijn.

Ik vind dat het genot van zowel makers als consumenten van fotografie enorm is toegenomen. Wat fotografen onderscheidt is creatiedrang. Iedereen ziet op straat wel eens iets interessants, maar een fotograaf iets ervan maken, het vastleggen en met anderen delen. Het is een soort kinderspel. Mannen bevredigen hun jachtinstinct er bovendien mee en vrouwen hun behoefte om een groep aan te spreken. Ik hou erg van dit soort clichés.

Een voordeel voor mij als tijdschriftenmaker is dat je over fotografie op zoveel verschillende niveaus kunt praten. Het is misschien wel de kunst waar het meeste over gezegd kan worden. Je kunt praten over de werkelijkheid die eraan ten grondslag ligt, de fotograaf die achter de camera staat en wat die heeft beoogd toen hij de foto maakte, wat mensen denken als ze de foto zien, de techniek, de kunsthistorische context en meer. Ook interessant is dat er in de fotografie vaak regels worden geformuleerd die je meteen kunt overtreden. Wat de één verbiedt in de fotografie, daar heeft de ander succes mee, dat vind ik een mooie eigenschap.'

'Fotograferen is tegenwoordig iets wat iedereen erbij doet. Overal zal in de toekomst beeld van zijn, ook van alle nieuwsgebeurtenissen, alles zal worden gefotografeerd, maar er zal altijd een toplaag blijven van fotografen die de mensen het meeste weten te ontroeren met hun foto's. Kijken wordt daarbij doorslaggevend; begrijpen wat je om je heen ziet en dat aan andere mensen uitleggen zonder te praten.'