Menu Zoeken

De fotograaf als maker

Met het auteursrecht op foto's is de sterke band tussen de fotograaf en zijn werk in de wet vastgelegd. Toch zien we in de praktijk dat niet elke fotograaf het auteursrecht op zijn foto's bezit. De auteursrechten op in loondienst gemaakte foto's komen bijvoorbeeld toe aan de werkgever. Een fotograaf kan zijn auteursrechten ook overdragen aan een ander. En bij projecten waarin nauw wordt samengewerkt met verschillende creatieven, is het niet altijd even duidelijk bij wie de rechten liggen. Desondanks behoudt de fotograaf op grond van het persoonlijkheidsrecht altijd het recht om zich te verzetten tegen bepaalde wijzigingen of aantastingen van zijn foto's.

Het auteursrecht komt allereerst toe aan de fotograaf als maker, ook wel aangeduid als de auteur. In hoofdstuk 1 is beschreven dat het ontstaan van het auteursrecht niet aan regels is onderworpen. Er bestaat bijvoorbeeld geen wettelijke verplichting om foto's te registreren of te voorzien van een copyright notice. Het waarneembaar maken van de foto is op zichzelf al voldoende voor het ontstaan van auteursrecht. Dit informele systeem heeft echter een keerzijde: het is niet altijd duidelijk wie de auteur van een foto is. Degene die beweert de auteur te zijn, zal dit als het erop aankomt ook moeten kunnen bewijzen. In artikel 4 van de Auteurswet wordt de auteur benoemd als degene die als zodanig op of in het werk is aangeduid. Het gaat hier echter om niet meer dan een 'wettelijk vermoeden'. Een ieder mag het beweerde makerschap van een fotograaf aanvechten en het tegendeel bewijzen. De rechter is in een juridische procedure altijd vrij in de beoordeling van het aangedragen bewijs.

Meestal zal het makerschap voldoende worden aangetoond met de naamsvermelding bij een eerdere publicatie. Soms kan het makerschap ook aannemelijk worden gemaakt op grond van het bezit van het bijbehorende negatief. Fotografen die naar meer zekerheid zoeken, kunnen hun afdrukken bij de afdeling Registratie van de Belastingdienst van een datumstempel laten voorzien. Daarmee kunnen zij in een later stadium aantonen dat zij de foto op een bepaalde datum in hun bezit hadden. Het wordt voor een ander dan vrijwel onmogelijk om het makerschap succesvol aan te vechten. Er zijn overigens maar weinig fotografen die van deze mogelijkheden gebruikmaken. In de praktijk komt het ook maar weinig voor dat verschillende fotografen het makerschap van dezelfde foto opeisen.