Menu Zoeken

Verdienmodel(len)

Door de digitalisering en de komst van (breedband)internet is de fotografie in al haar aspecten ingrijpend veranderd. Dat we digitaal fotograferen is voor de meeste vakfotografen volkomen vanzelfsprekend, maar als het om ondernemen gaat dan staan velen nog met één of beide benen in het analoge tijdperk.

Dat verklaart ook waarom de vraag naar (nieuwe) verdienmodellen zo groot en urgent is.

 

Wat is een verdienmodel?

Het begrip verdienmodel wordt niet door iedereen op dezelfde manier uitgelegd. Voor de één is het een synoniem voor 'bedrijfsmodel' (missie, visie, etc.) of business plan, anderen beperken het tot de manier waarop een product of dienst wordt afgerekend (stuks- of uurprijs, abonnement, huur, lease, freemium).

Een derde, veel gebruikte definitie is: iedere activiteit of combinatie van activiteiten die winst genereert. Deze definitie gebruiken we ook hier.

Winst

Winst is de zuurstof van iedere onderneming. Zonder winst is een onderneming niet levensvatbaar. Winst maken is dan ook het belangrijkste doel van ieder verdienmodel.

Bij 'verdienmodel' denken we vooral aan geld verdienen, aan omzet maken. De nadruk ligt op de inkomsten die we genereren. Maar winst maken betekent dat we meer inkomsten moeten hebben dan uitgaven (kosten).

Een gezond verdienmodel richt zich zowel op het vergroten van de inkomsten als het verkleinen van de kosten. Vaak is het verlagen van de kosten eenvoudiger dan het verhogen van de inkomsten.

In de markt voor fotografie staan de prijzen (en de marges) al jaren onder druk. Fotografen zouden als reactie daarop hun kosten moeten verlagen. Doen ze dat niet dan kan zelfs bij het vergroten van hun omzet, de winst verdwijnen.

Het klassieke verdienmodel

Decennialang kende de fotografie een verdienmodel dat zo dominant en vanzelfsprekend was dat er eigenlijk nooit over een verdienmodel werd gesproken. Dat verdienmodel zag er in hoofdlijnen zo uit: het maken van foto's in opdracht (kernactiviteit), het leveren van kwaliteit (waardepropositie) en betaling op basis van dag- of stuksprijs. De marge – het verschil tussen inkomsten en kosten – was groot.

Overzichtelijk, eenvoudig en eigenlijk ook precies wat je verwacht als je het beroep van fotograaf kiest: geld verdienen met het maken van mooie foto's.

Een nieuwe situatie

Bijna alle vernieuwingen en ontwikkelingen in de fotografie hebben direct of indirect altijd invloed op het verdienmodel.
Denk aan het snel groeiende aanbod van goede fotografie, de instroom van veel jongeren, parttime fotografen en amateurs, de opkomst van digitale media die grote hoeveelheden beeld nodig hebben en waar snelheid vaak doorslaggevend is en de sterk gekrompen budgeten bij de traditionele, gedrukte media.

Alle veranderingen bij elkaar hebben er toe geleid dat in praktisch alle segmenten van de fotografie de prijzen zwaar onder druk zijn komen te staan, en dus ook de marges.

Het oude model in de nieuwe situatie

Het klassieke verdienmodel werkt in de nieuwe situatie nog steeds, maar lang niet meer voor alle fotografen.

Een kleine groep fotografen kan nog altijd hoge prijzen berekenen voor in opdracht gemaakt fotowerk. Ze hebben vaak een grote naamsbekendheid en een duidelijk en onderscheidend handschrift. Ze zijn veel gevraagd en maken foto's die een exclusief karakter hebben. Cruciaal voor hun succes is, dat ze veel gevraagd zijn.

Een tweede groep waarvoor het klassieke verdienmodel nog goed werkt, is in staat om grote hoeveelheden foto's te produceren tegen een lage prijs (en lage marge), maar compenseert die lage stuksprijs/marge door hun foto's vaak honderden of zelfs duizenden keren te verkopen. Voor hen is een goede internationale distributie de kritische succesfactor.

Exclusiviteit samen met een hoge prijs of kwantiteit tegen een lage prijs, beide zijn het solide verdienmodellen. Maar tussen die twee uitersten werkt het klassieke verdienmodel tegenwoordig nauwelijks meer.

Een nieuw verdienmodel

Maar wat is het verdienmodel? Als een fotograaf die vraag stelt, betekent dat vrijwel altijd dat het klassieke model voor hem niet meer werkt. En dat geldt voor steeds meer fotografen.

Er is niet één nieuw verdienmodel, er zijn talloze nieuwe verdienmodellen. Als fotograaf kun je meer dan alleen mooie foto's maken. De digitalisering, internet en social media hebben het veel eenvoudiger gemaakt om je activiteiten uit te breiden en een keten van verdienmomenten te creëren.

In het nieuwe verdienmodel is foto's maken één activiteit naast meerdere andere activiteiten en is het niet vanzelfsprekend dat met foto's maken ook het geld wordt verdiend. Vergelijk het met een gratis krant: de hoofdactiviteit is het presenteren van relevante teksten en foto's, maar het geld wordt verdiend met advertenties. Of een restaurant: hoofdactiviteit is het koken, maar het geld wordt verdiend met het verkopen van drank.

Met fotograferen als basis kan een fotograaf inkomsten genereren met: lezingen, workshops, ontwikkelen van visuele concepten, organisatie en/of productie van fotoprojecten, fotoselectie en –bewerking, selfpublishing en meer.

De vraag is niet of er een verdienmodel is, maar welk verdienmodel het beste bij jou past. Alles kan, alles mag en alles werkt. Maar helaas niet altijd en zeker niet voor iedereen.
Wat voor jou het beste werkt kan best een lastige zoektocht zijn. Kom je er niet uit, laat je dan adviseren of coachen.

Het verdienmodel, dat ben je zelf

Kijk 's ochtends in de spiegel en het verdienmodel staart je aan. Het klink als een dooddoener, maar er schuilt wel degelijk een kern van waarheid in. Jij moet het immers zelf doen, er zijn mogelijkheden te over, maar jij moet zelf zorgen dat het werkt.

Je kunt 'de markt' de schuld niet geven als het je niet lukt. Daarvoor zijn er eenvoudigweg te veel fotografen die er wel in slagen om een goede boterham te verdienen als fotograaf.

Een goed verdienmodel begint bij jezelf. Jouw activiteiten moeten perfect aansluiten bij je karakter, je ambities en je mogelijkheden. Je moet je sterke en zwakke kanten kennen. Zelfkennis is het fundament van je verdienmodel.

Als je precies weet wat je wilt – en je doel is realistisch – dan is het eenvoudiger om te vinden wat je zoekt. Focus is prima, maar blijf tegelijkertijd open staan voor kansen en mogelijkheden die zich plotseling voordoen. Grijp alle kansen die je krijgt, of denk er op zijn minst serieus over na.

Vrienden als verdienmodel

Met name voor fotografen die aan persoonlijke, langlopende fotoprojecten werken, bieden de sociale media (nieuwe) mogelijkheden: inkomsten uit de 'crowd', je vrienden en volgers op Facebook, Linkedin, Instagram of Twitter.

Bouw een eigen fanbase op, een trouwe schare volgers die in jou, je werk en/of je onderwerp zijn geïnteresseerd. Deel je passie voor fotografie en kennis van het onderwerp via meerdere platform. Ga het gesprek met je volgers aan en maak ze deelgenoot van je ideeën en avonturen. Onderschat de aantrekkingskracht van het beroep fotograaf bij het grote publiek niet. Wat jij doet is in vele ogen bijzonder.

Sociale media zijn bij uitstek geschikt om de zaken internationaal aan te pakken. Wees geduldig en vraag niet direct om geld. Opbouwen van een goede relatie kost nu eenmaal tijd. Maar na verloop van tijd kun je wel degelijk vragen om een financiële bijdrage voor je project of de uitgave van een boek. Je wordt zo je eigen fundraiser, je foto's zijn het ruilmiddel.
Maak zelf de rekensom maar: 1.000 volgers die jaarlijks 100 euro overmaken en daarvoor iedere maand een digitale foto krijgen of één keer per jaar een originele afdruk.

Van fotograaf naar uitgever, van toeleverancier van foto's naar je eigen (medium)kanaal. Het ligt allemaal binnen handbereik. De kosten zijn marginaal, je grootste investering is tijd en energie.

Tenslotte

Ook bij alle nieuwe verdienmodellen blijft gelden: hoe lager je kosten, hoe sneller je ook echt geld verdient (winst maakt). Het verlagen van je kosten is vaak de snelste manier om geld te verdienen.